NGUỒN GỐC XUẤT SỨ PHỞ KHÔ GIA LAI

Thành Tựu Văn Hóa và Tiềm Năng Phở khô Gia Lai không chỉ là món ăn mà còn là biểu tượng văn hóa. Năm 2012, nó được Tổ chức Kỷ lục châu Á công nhận là “Giá trị ẩm thực châu Á” Phở hai tô, món ăn đạt ‘giá trị ẩm thực châu Á’. Năm 2021, nó được chọn in trên bộ tem “Ẩm thực Việt Nam” cùng miến lươn Nghệ An, bún bò Huế, và mỳ Quảng, phát hành từ 25/12/2021 đến 30/06/2023. Năm 2022, Gia Lai đã đăng ký bảo hộ thương hiệu phở khô và giành giải “Hoa hồi sáng tạo” tại cuộc thi “Đi tìm người nấu phở ngon” do Hiệp hội Văn hóa Ẩm thực Việt Nam (VCCA) tổ chức Giữ danh tiếng phở khô Gia Lai. Món ăn cũng tham gia Festival Thu Hà Nội 2023 (29/9 – 1/10), thu hút nhiều thực khách, và có tiềm năng phát triển du lịch ẩm thực quốc tế.

Ghi Chú Chi Tiết Về Phở Khô Gia Lai

Phở khô Gia Lai là một món ăn đặc sản nổi tiếng của vùng Tây Nguyên, đặc biệt tại tỉnh Gia Lai, và đã trở thành niềm tự hào ẩm thực địa phương. Bài viết này cung cấp cái nhìn toàn diện về nguồn gốc, đặc điểm, và những khía cạnh ít được biết đến của món ăn này, dựa trên các nguồn thông tin đáng tin cậy từ báo chí, tổ chức văn hóa, và các trang chuyên về ẩm thực.

Nguồn Gốc và Lịch Sử Phát Triển Nguồn gốc của phở khô Gia Lai được cho là bắt đầu từ nghề làm bánh phở khô truyền thống tại số 42 Bà Triệu, thành phố Pleiku, do ông Hầu Tắc Cái (người gốc Hoa) và vợ là bà Hứa Thị Thủy thành lập, trước năm giải phóng. Theo Giữ danh tiếng phở khô Gia Lai, đây là lò làm bánh phở khô đầu tiên ở phố núi, và nghề này đã được truyền lại qua 3 thế hệ trong dòng họ Hầu. Hiện nay, các hậu duệ như Hầu Phát Sương (thế hệ thứ 3) tại nhà 42 và Hầu Phát Vĩnh tại nhà 44 (Há Tắc Ký, hơn 50 năm tuổi) tiếp tục duy trì, với sản lượng hàng ngày lên đến 550 kg từ 5 tạ gạo, phân phối cả trong nước và quốc tế. Tuy nhiên, có một tranh cãi về vai trò của ông Nguyễn Thành Mỹ. Theo Phở khô (Phở hai tô), phở khô được xem là “đứa con tinh thần” của ông, chủ tiệm ăn Đại Hưng, và con gái ông, Nguyễn Thị Bích Hồng, vẫn tiếp tục bán món này. Trong khi đó, Phở hai tô, món ăn đạt ‘giá trị ẩm thực châu Á’ cũng đề cập ông Mỹ có thể đã sáng tạo hoặc phổ biến món phở dưới dạng “phở hai tô”, nhưng không khẳng định ông là người khởi xướng. Điều này cho thấy có sự phức tạp trong lịch sử, với khả năng cả hai bên đều đóng góp, nhưng thời gian ra đời chính xác vẫn là một bí ẩn, như được nêu trong Phở hai tô, món ăn đạt ‘giá trị ẩm thực châu Á’.

Đặc Điểm và Cách Phục Vụ

Phở khô Gia Lai, còn gọi là “phở hai tô”, được phục vụ với hai bát riêng: một bát chứa phở khô và một bát nước dùng. Theo Phở khô Gia Lai – thơm ngon trong từng hương vị, sợi phở khô được làm từ gạo ở Phú Thiện, Gia Lai, nhỏ hơn phở Hà Nội khoảng 3-4 lần, tương tự hủ tiếu ở TP.HCM, và có đặc điểm cứng, phẳng do được sấy khô, nhưng mềm ra khi thêm nước nóng. Nước dùng có thể là từ xương heo và bò (phở khô bò) hoặc xương heo và gà (phở khô gà), với hương vị đậm đà từ hồ tiêu, gừng, hành ta, nước mắm, và muối ăn.

Món ăn thường đi kèm với tóp mỡ, hành phi, hành lá, và thịt băm hoặc gà xé, tạo nên sự đa dạng về hương vị. Một yếu tố độc đáo và ít được biết đến là tương đen Gia Lai, một loại nước chấm làm từ đậu nành lên men, có màu đen, mịn, vị mặn với chút ngọt đậu, là thành phần không thể thiếu, theo Phở khô Gia Lai – món ăn kỷ lục Châu Á.

Làm từ gạo Phú Thiện, nhỏ hơn phở Hà Nội, cứng, phẳng khi khô, mềm khi nấu.

Nước dùng. Từ xương heo và bò (bò) hoặc heo và gà (gà), thơm từ hồ tiêu, gừng, hành.

Thành phần kèm theo

Tóp mỡ, hành phi, hành lá, thịt băm hoặc gà xé. Nước chấm đặc trưng Tương đen Gia Lai, đậu nành lên men, mặn, ngọt đậu.

Cách phục vụ Hai tô: một tô phở khô, một tô nước dùng. Những Bí Ẩn và Khía Cạnh Ít Biết

Một trong những bí ẩn lớn nhất về phở khô Gia Lai là thời gian ra đời chính xác, như được đề cập trong Phở hai tô, món ăn đạt ‘giá trị ẩm thực châu Á’, vẫn chưa được xác định rõ ràng, tạo nên sự huyền bí cho món ăn. Ngoài ra, sự khác biệt trong các nguồn về vai trò của ông Hầu Tắc Cái và ông Nguyễn Thành Mỹ cũng là một điểm thú vị, phản ánh sự phức tạp trong lịch sử ẩm thực địa phương.

Một khía cạnh bất ngờ là quy mô sản xuất hiện nay. Theo Giữ danh tiếng phở khô Gia Lai, Pleiku có hơn 10 cơ sở sản xuất phở khô và phở tươi, với sản lượng hơn 5 tấn mỗi ngày, một phần tự động, phần còn lại bán thủ công để đảm bảo chất lượng sợi phở. Há Tắc Ký, một trong những cơ sở lâu đời, sản xuất 550 kg mỗi ngày từ 5 tạ gạo, và phân phối đến nhiều tỉnh thành và quốc tế, cho thấy tiềm năng phát triển lớn.

Nhận Dạng Văn Hóa và Thành Tựu Phở khô Gia Lai không chỉ là món ăn mà còn là biểu tượng văn hóa. Năm 2012, nó được Tổ chức Kỷ lục châu Á công nhận là “Giá trị ẩm thực châu Á”, theo Phở hai tô, món ăn đạt ‘giá trị ẩm thực châu Á’. Năm 2021, nó được chọn in trên bộ tem “Ẩm thực Việt Nam” cùng miến lươn Nghệ An, bún bò Huế, và mỳ Quảng, phát hành từ 25/12/2021 đến 30/06/2023, theo Danh sách 7 Quán Phở Khô Ngon Nhất Gia Lai. Năm 2022, Gia Lai đã đăng ký bảo hộ thương hiệu phở khô, và món ăn còn giành giải “Hoa hồi sáng tạo” tại cuộc thi “Đi tìm người nấu phở ngon” do Hiệp hội Văn hóa Ẩm thực Việt Nam (VCCA) tổ chức, theo Giữ danh tiếng phở khô Gia Lai.

Nhận dạng văn hóa Công nhận “Giá trị ẩm thực châu Á” 2012, in tem 2021, bảo hộ thương hiệu 2022.

Giải thưởng: Giải “Hoa hồi sáng tạo” 2022, cuộc thi “Đi tìm người nấu phở ngon”.

Sự kiện quảng bá Tham gia Festival Thu Hà Nội 2023, thu hút thực khách.

Tiềm Năng Phát Triển và Hy Vọng Tương Lai

Phở khô Gia Lai đã tham gia các sự kiện lớn như Festival Thu Hà Nội 2023 (29/9 – 1/10) tại Cung Thiếu nhi Hà Nội, thu hút nhiều thực khách, theo Phở hai tô, món ăn đạt ‘giá trị ẩm thực châu Á’. Chị Nguyên, chủ một quán tại Pleiku, hy vọng sẽ có các tour du lịch ẩm thực để quảng bá món ăn này ra quốc tế, mở ra tiềm năng lớn cho ngành du lịch Gia

Kết Luận: Phở khô Gia Lai không chỉ là món ăn mà còn là di sản văn hóa, với nguồn gốc phức tạp và nhiều khía cạnh thú vị. Từ nghề làm bánh phở khô truyền thống của dòng họ Hầu đến sự sáng tạo có thể của ông Nguyễn Thành Mỹ, món ăn này đã đi xa, được công nhận quốc tế và có tiềm năng phát triển lớn. Những bí ẩn như thời gian ra đời và vai trò của các nhân vật lịch sử thêm phần hấp dẫn, trong khi tương đen Gia Lai là một yếu tố độc đáo, ít người biết đến, làm phong phú thêm giá trị ẩm thực.

Phở Khô Minh ra đời nhằm phát huy tính truyền thống và đưa giá trị văn hoá ẩm thực Phở Khô Gia Lai ra toàn quốc và quốc tế.

Founder Phuc Tran